مختصری از زندگی نامه ی این سه برادریکان سعدی:

 

اين سه برادر آزاديخواه در روستاي يكان سدي (سعدي) يامچي متولد شده اند. آنان در نهضت مشروطه بسيار كوشيده و معروفيت زيادي كسب نموده اند.

آنها اول بار محافظت و قره سوراني جاده ها را از طرف اقبال السلطنه عهده دار بودند؛ ولي در نتيجة روشنگريهاي ميرزا نورالله يكاني به جرگه آزاديخواهان و مشروطه طلبان پيوستند. اين سه برادر به همراه نورالله خان وبه سرکردگی قوچعلی خان توانستند خوی را فتح کنند    و قوچعلي خان مدتي به عنوان حاكم خوي امور شهر را سر و سامان  داد. (6 ذي الحجه 1326 قمري)

در 1330 قمري، زير فشار روسيه تزاري، قوچعلي خان و بخشعلي خان به شهر بتليس تركيه تبعيد مي شوند ولي پس از مدتي فرار كرده و به ايران بر مي گردند و مبارزه را ادامه مي دهند.

اين سه برادر آزاديخواه هر كدام به طرز ناجوانمردانه اي به قتل مي رسند. برادر كوچكتر( شيرعلي خان )همراه مادرش به خانه دايي خود در روستاي مراكند خوي پناه مي برد؛ ولي    اقبال السلطنه دستور قتل او را صادر مي كند؛ در نتيجه شيرعلي خان    توسط علی خان ماكويی به قتل مي رسد. قوچعلي خان توسط ياران دروغين خود در اوشنويه كردستان به قتل مي رسد

* شهادت بخشعلي خان :

اما داستان مرگ بخشعلي خان از همه حزن انگيزتز است. خانه او توسط قواي تزاري ويران و خود تحت تعقيب بود. به اجبار به اسماعيل سيمتيقو پناه مي برد؛ ولي افراد سميتقو كرد ناجوانمردانه شب هنگام او را دستگير و به نيروهاي روس تحويل مي دهند. آنها بخشعلي خان را به خوي برده و پس از چند روز، او را به دار مي كشند. نقل مي كنند زمانيكه او را به پاي دار   مي بردند، خطاب به روس ها مي گويد :

 «سيمتيقو مرا ناجوانمردانه در خانه خود دستگير و به شما تحويل داده است شما مرا آزاد كنيد و اسب و تفنگم را به من بدهيد. سميتقو و تمام ايل او به طرفم هجوم آورند .اگر بتوانند مرا بگيرند؛ آنوقت لايق كشتن من خواهيد بود»!

و اين چنين فرزند ديگر از فرزندان رشيدروستای یکانسعدی  با افتخاردرراه وطن به شهادت رسیدندونام خود

وروستای خودشان راسربلندکردند.برای شادی ای سه برادرودیگریارانش صلوات بفریتید.

منبع:yekasd.blokfa.com