قدیم اوشاق اویونلاریندان بیری "تک یا جوت (تکمه جوت) اویونودور.بو اویونو بایرام گونلرینده و یئدی لَوین گئجه سی بادام اولدوغونا گؤره ، اوشاقلار اؤز باجیسی یا قارداشی ایله ائولرده و یا یولداشلاری ایله کوچه ده اویناردیلار.

اوشاقلار بیر نئچه بادام اوووجلاریندا گیزله دیب ،بادام لارین تک یا جوت اولدغونو حریف لریندن سوروشارلار.اگر حریفین جاوابی دوز اولسا باداملار اونا وئریلمه لیدیر، اگر جاوابی دوز اولماسا باداملارین سایی جا بادام وئرمه لیدیر.

اوشاق سؤزلری

 

قدیم زامان ائولرده ،آتالار و آنالار اؤز اوشاغینا درین محبتین گوسترمه ک اوچون اوشاغین بویون اوخشاییب و بو قوشمانی اوخویاردیلار.البته ایندی ده مومکون دور بعضی ائولرده بوقوشما اوخونسون.

جینقیلی قیزیم دور چای قوی

ائومیزی سوپور ناهای قوی

بیر استیکان وئر منه

من گئدیره م خرمنه

خرمنیمیز اوزاخدی

هوققوشوموز چولاخدی

سینیق قؤل آی سینیق قؤل

قدیم زامان یکان کهریزده ،چوخ اویونلار اوشاقلارین آراسیندا رایج ایدی.افسوس اولسون ایندی بو اویونلارمثلا:کوس،اؤو-اؤو،قوناآتدی، و...آرادان گئدیب وایندینین اوشاقلاری او اویونلاری باشارمیرلار.

بیز اوشاق اولان زامان ،بوایونلار،گؤنوزلر بیزه بیر بویوک شادلیق ایدی وگئجه لرینده اؤزونه گؤره اوشاقلار اوچون بیر باش قاتماسی وارایدی.گئجه لر ،مخصوصاقیش گئجه لری آتالار وآنالارائولرده اوشاقلارا تاپماجا،ناغیل،و...دییه ردیلر  واوشاقلاردا کورسونون دوره سینه ییغیشیب قؤوورقانی یییه رکن قولاق آساردیلار.آنجاق بونی دئییم کی فکر ائدیره م او گونلرین دادی هئچ کیمین یادیندان چیخماز.اگر آتا وآنا یورولسایدی واوشاقلار ال چکمه سه یدی دییه ردی بیر یول یا ایکی یول دا هره زه  سینیق قؤل دییه جه یم وقالانی قالسین ساباح گئجه یه.آتا یا آنا نوبت ایلن اوشاقلارین قولوندان یاپیشیب،آشاغی ویوخاری تؤولویارکن،دییه ردی:

سینیبق قؤل آی سینیق قؤل

اؤدونا گئده ر سینیق قؤل

ته زه یه گئده ر سینیق قؤل

بیرجه پیلؤو یییه نده

بولحظه ده اوشاقین قؤلون گؤیه قؤوزاردی ودییه ردی:

دوم-دوز دویار سینیق قؤل

اوشاقلار اویونلاریندان(اوچدو-اوچدو)

اوچدو-اوچدو(اوشدی-اوشدی)

اوچدی-اوچدی بیرگؤزل اویوندی کی یکان کهریزده قدیم زامانلاراوشاقلارین ایچینده رایج ایدی .البته ایندی ده بو اویونی  یکان کهریزده چوخ ائولرده اوشاقلار،بیر بویوک آدامی اویونا دعوت ائدرکن اویناللار.اوشاقلارایکینجی بارماقلارینین اوجونو یئره قویارلارو بیرنفر کی بویوک اولار،ایکینجی بارماقینی اوبیریسی الینین اوتاسیندا دولاندیرار،وبیردن دیییه ر :اوچدو –اوچدو قوش اوچدو.اوشاقلار اوندا بارماقلارینی گؤیه قؤوزامالیدیلار.اگر اوچمویان شئ اولسا بارماقلارینی گؤتورمه مه لیدیرلر.مثلا دئسه اوچدو اوچدو آت اوچدو یا باشماق اوچدو...اوشاقلاربارماقلارین گره گ یئردن گؤتورمه یه لرچون کی آت یا باشماق اوچماز. اوچمایان شئ دئییلن ده، هانسی اوشاق الینی قؤوزاسا اوتوزموش اولار.بویوک آدام اوتوزان اوشاقا دییه ر اللرین قوی گؤزلرین اوستونه.سونرا او اوشاقین الینین دالیسیندان بیر چیلتیک وویارو اؤزو ایکی اللرینین بعضی بارماقلارینی قؤوزویار واوبیریسی بارماقلارینی یومار.اگراو اوتوزان اوشاق اللرینین بارماقلارینی دقیقا او بویوک آدام کیمی اولسا ،اویون ادامه تاپار ،اگر اوجور اولماسا دوباره ،بویوک آدام چیلتیک وویاروتا بونون بارماقلارینین شکلین تاپینجا بویوک چیلتیک وورمالیدور.گؤرسه اوشاق تاپا بیلمیر،مثلا ایکی باش بارماقلارینی قؤوزار واوبیریسی بارماقلارینی یومار تا بو اوشاق راحتلیک ایله تاپسین واویونون ادامه سی اولسون.

یکان کهریزده قدیمی قیز اویونلاریندان(جوتدوش)

جوتدوش

بو اویونی قدیم قیز اوشاقلاری اویناردی.نئچه قیز اوشاقی بیر یئره ییغیشیب وبئش ده نه خیرداجا یوموری داش تاپیب ،یئره اوتویاردیلارو نوبت ایلن اویونی باشلاردیلار.ایلکی نفر او بئش داشی یئره آتاردی و بیرینی گوتوروب و اوداشی اوتوز سانتیمتر جه گویه آتاردی وبیرینی یئرده ن گوتوروب و او گویه آتان داشی کی ایستیردی یئره دوشسون توتاردی و سونرا دورد دفعه بونی تکرار ائدردی چون داشلارین بیرینی گوتوره ندن سونرا یئرده دورد داش قالاردی.ایکینجی دفعه داشلاری یئره آتاردی و بیرینی گوتوروب و بو دفعه داشلارین ایکی سینی یئردن تئز گوتوروب و گویه آتان داشی توتاردی اوچونجو دفعه یئنه داشلاری بیئره آتاردی و بیرینی گوتوروب و گویه آتاردی و داشلارین اوچونی یئردن گوتوروب  و گویه آتان داشی کی ایستیردی یئره دوشسون توتاردی.دوردونجی دفعه یئنه داشلارین بیرینی گویه آتاردی و بو دفعه یئرده کی داشلارین دوردون ده گوتویردی وگویده ن گله ن داشی توتاردی.اگر بو دورد مرحله نی  دوز اجرا ائدسه ییدی ،ایونون ادامه سین اویناردی اگر اجرا ائده بیلمه ییدی یاناردی و او بیری اوشاق داشلاری آلیب واویونی باشلاردی.

اویونون ادامه سینی بئله اویناردیلار:

ادامه نوشته

اوشاق سؤزلری

یک یک .............................یکه دانیشما

دو دو.................................دونبالان آشما

سه سه ..............................سفه دانیشما

چهار چهار.........................چادیرامی آشما

پنج پنج ............................پنجره دن قاشما

شش شش ........................شیشمه سن الله

هفت هفت........................هفته بیچه للر

هشت هشت .....................هشته بیچه للر

نه نه ............................نخود ساتاللار

ده ده ...........................دخیله سالاللار

ادامه نوشته

جیققلی قیزیم دو چای قوی

قدیم زامان ائولرده ،آتالار و آنالار اؤز اوشاقینا درین محبتین گوسترمه ک اوچون اوشاقین بویون اوخشایاردیلار و بو قوشمانی اوخویاردیلار.البته ایندی ده ممکن دور بعضی ائولرده بوقوشما اوخونسون.

جیققلی قیزیم دو چای قوی

ائممیزی سوپور ناهای قوی

بیر استکان وئر منه

من گئدیره م خرمنه

 

خرمنیمیز اوزاخدی

هوققوشوموز چولاخدی

یکان کهریزده قدیمی قیز اویونلاریندان(دوه هاردا)

نئچه ایل بوندان قاباق چوخلو اویونلار قیز اوشاقلاری نین آراسیندا رایجیدورتاسف لر اولسون کی ایندی نین اوشاقلاری بو اویونلاری تعلیم ائتمه ییب ویاددان چیخیب.

بو اویونلاردان بیری دوه هاردا اویونودی.نئچه قیز اوشاقی ایکی قسمته بولونردیلروهر اوشاق اؤز یولداش لارینان ال اله یاپیشیب اوچ یا دورد متر فاصله ایلن دویاردیلار.بیرطرفدن بیر نفر کی یئکه وقدرتلی ایدی اویویونو باشلایاردی و دییه ردی :

-دوه هاردا

 

ادامه نوشته

كئچل كئچل بامیه

كئچل كئچل بامیه
گئتدی مریض خانیه
مریض خانا باغلیدی
كئچلین باشی یاغلیدی

كئچل دئیر وای باشیم
قازان دا قاینار آشیم
آشیمی ایچن اولایدی
باشیما دولان(دولانان) اولایدی ...

اوشاقلار اویونلاریندان

اینه ، اینه، اوجی ، دویمه

 

  اینه ، اینه، اوجی ، دویمه …

                 اینه ، اینه ،

         اوجی ، دویمه ،

     شام ، آغاجی ،

شاتیر ، کئچی ،

  قوز ، آغاجی ،

   قوتور ، کئچی ،

     هابان ، هوبان ،

       ییریل ، ییرتیل ،

                      سو ایچ ، قورتول .

اوشاقلار بارسینده

اوشاق دیلی

اوشاقلارا دیل اویرتمک اوچون  ایلک اونجه اونلارا چوخ بسیط و ساده سوزلر اویردرلر.بو سوزلرین بیر پاراسی عینا طبیعتدن تقلید اولموشدور مثلا:ایته هاف هاف،اینگه  ما،تویوق-خوروزا  قوقو،ایلدیریما  گور گور بابا...باشقا سوزلرده عوموما آچیق بیر هیجانین ایکی دونه تیکراریندان یارانان سوزلردیر.

جی جی:         پالتار

په په:           چوره ک

پوفی:          ایستی یئمک

قاقا:          شیرنی

جیززا:       چیراق

قوجی:       قوجاق

تتی پاتی:    آتدیم،آتدیم آت

قوقو:       تویوق،خوروز

دودومه:    قویون،قوزو

گورگور باب:   ایلدیریم

هم:              یئ

چیم چیم:     یویونماق،یویون

جیز:      یاندیریجی شئ

جوجو:     بوجک

چپان چپان:    چپیک چالماق

تاتان تاتان:    آتدیم آت

پاپا:        باشماق

اوپبالا:    یوخاری،گوی

جینقیلی:    کیچیک،بالاجا

دینقیلی:    کیچیک،بالاجا

دردر:    گزمک،ائودن اشیگه گئدمک

لالا:    یاتماق

دده،ننه، و بابا کیمی سوزلر ایسه اوشاقلارلا بویوکلرین آراسیندا اورتاقدیر.

ادامه نوشته

یکان کهریزده اولان اوشاق فولکلوروندان ایکی نمونه

یکان کهریزده اولان اوشاق فولکلوروندان ایکی نمونه

باجادان باخدیم ایشیقیدی

مژمری دولی قاشیقیدی

بیریسی آلا بیریسی بؤز

میندیم بؤزون بوینونا

سوردوم گیلان یولونا

ادامه نوشته

یکان کهریزده اولان اوشاق فوکلوریندان بیر نمونه

اوشودوم های اوشودوم

داغدان آرمید داشیدیم

آرمیدیمی آلدیلار

منه ظولوم سالدیلار

من ظولومدان بئزارام

د رین قویو قازارام

ادامه نوشته

یکان کهریزده رایج اولان تاپماجالاردان نمونه لر

 

تاپماجا

تاپماجالارعصیرلر بویی خالقین آغیز ادبیاتی نین بویوک و مهم بیر حصه سی اولاراق،ذهن لرین آچیلماسی و ایشیقلانماسی اوچون مهم بیر وسیله دیر.خصوصا اوشاق لار اوچون چوخ اهمیت لی بیر تربیه و تعلیم وسیله سی ساییلار.بوآغیز ادبیاتی هر یئر لرده استفاده اولوناراق،یکان کهریزده ده،ایللر بویی خصوصا قیش گئجه لرینده دئیییلردی.آشاغیدا یازیلان تاپماجالاریئکه ن ده رایج اولان تاپماجالارداندیلار.افسوس اولسون کی ایندی بو تاپماجالاردان آز استفاده اولونور.

 

1

آخشام باخدیم چوخودو سحر باخدیم یوخودو

ادامه نوشته

یکان کهریزده اولان اوشاق فوکلوریندان بیر نمونه

 

قاری چیخدی بوز اوسته

ییخیلدی (یانی)اوسته

دئدی: بوزسن نه یامانیمیشسان؟

دئدی من یامان اولسایدیم گون منی اه ریتمز ایدی

دئدی:گون سن نه یامانیمیشسان؟

دئدی: من یامان اولسایدیم بولودلار منیم قاباقیمی کسمز ایدی

ادامه نوشته

اوشاق فولکلورو(لای لالارو...)

اوشاقلار فولکلورو

اوشاق فولکلوروندان بیر حصه سی نی لایلالار،نازلامالار،عزیزلمه لر و اوخشامالار تشکیل ائدیر.آنالار کؤرپه بالالارینی قیچلاری نین اوستونه سالیب ترپدره ک حزین، یانارلی سس له اونلارا لای لای دئیه رلر.بو لایلا لارین اؤزونه مخصوص آهنگ لری اوشاقدا آرامش و امنیت یارادیر.اونا گؤره اونلاری تئز لیگ ایله وراحاتلیقلا ،شیرین یوخویا آپاریر.شبهه سیز کؤرپه اوشاق بو سؤزلرین معناسینی دوشونمور،بلکه او سؤزلرین ریتمی وآهنگی وآنانین موسیقی لی ،حزین سسی اوندا تاثیر بوراخیر و اونو رؤیالره آپاریر.

 یکان دا دئییله ن لایلالارو سؤز نغمه لرینده ن بیر حصه سی نی قید ائدیریک.البته قدیم آروادلار بونلاری اوشاق لارینا اوخویاردی.دئمه لیکم کی ایندی  ده منیم اؤز آنامین لایلالاری و نازلامالاری قولاغیمدادیر  ویادیما دوشدوکجه گؤزلریم دولور.افسوس اولسون کی ایندینین ننه لری بوسؤز نغمه لریندن استفاده  ائتمیللر.

ادامه نوشته