قهوه خانه از دو کلمه قهوه و خانه ترکیب شده است و عبارت است از محل اجتماع و جایی که در آن غیر از قهوه نوشیدنی ها یی مانند چای و غیره یافت می شود. حتی در بعضی از قهوه خانه ها مردم صبحانه ،ناهار و شام هم می خورند و از کشیدنی ها چپق و قلیان هم به چشم می خورد.

تاریخچه ی قهوه خانه در ایران

قهوه نخستین بار از آفریقا به عربستان و از آنجا به سوریه و روم و ایران سرایت کرد و در دوره ی صفویه در ایران به علت ورود قهوه و پس از آن چای به ایران که قبل از صفویه وجود نداشت رایج گشت. این قهوه خانه ها افراد زیادی برای نوشیدن قهوه و چای حاضر می شدند به طوری که حتی خود شاه عباس نیز در قهوه خانه حاضر می شد.علاوه بر قهوه نوشی در این قهوه خانه ها بازی هایی مانند شطرنج ، نرد ،تخم مرغ بازی و غیره رواج داشت. شاهنامه خوانی و قصه گویی و مدح علی نیز در آن رایج بود . .

در روستاهای یکانات نیز مثل سایر روستا ها و شهرها قهوه خانه هایی وجود دارد که مردم از هر قشر و گروه ، هر روز پس از دست كشيدن از كار روزانه، و در ايام و اوقات بيكاري دراین قهوه خانه ها جمع ميشوند و ساعت ها به گفت وگو با هم و تبادل نظرو افکار خود می پردازند.

در زمان قدیم در یکانات فقط افراد مسن به این قهوه خانه ها می رفتندو جوانان به خاطر احترامی که بر آنان قایل بودند در این مکان ها حضور نمی یافتند.افراد مسن داستان های عبرت آموز، سخنان بزرگان ، سخنان ماندگار اجدادشان ، سایر ریش سفیدان خفته در خاک یکانیان وحتی حاصل تجربیات و خاطرات خود را برای دوستان و حاضران بیان می نمودند و این بود که سخنان زیبا زبان به زبان در روستا می گشت به طوری که بعضی از این سخنان در میان اهالی به ضرب المثل تبدیل گردیده است.

هم چنین در این مکان ها ریش سفیدان و بزرگان روستا در مورد کارهای خیر مربوط به روستا و عموم مردم تبادل نظر می کردند وخلاصه علاوه براین، خرید و فروش زمین ، حیاط و چهارپایان و ... صورت می گرفت.

در سال های نه چندان دور، در شب های زمستان دارویش و نقال هایی به این قهوه خانه ها می آمدند و هر کدام به خواندن اشعاری در وصف ائمه ی اطهار و نقل داستان های مربوط به امیر ارسلان ، حسین کرد، رستم و اسفندیار و ... برای برانگیختن روح مردانگی و شجاعت درحاضران و آشنا کردن آنان با فولکلور و سنن کلی و قومی می پرداختند.

امروزه در قهوه خانه های یکانات برعکس زمان قدیم ، تعداد جوانان از میان سالان و پیرمردان بیشتر است و هرکسی با هم فکران خود به گفتگو و صحبت مشغول است.از جوانان انتظار می رود علاوه بر صحبت و چای خوردن فعالیت های فرهنگی نیز از ایشان، در این مکان ها خود را نشان دهد و مکانی برای خوش گذرانی و اتلاف وقت تبدیل نشود. نویسندگان بزرگی چون غلامحسین ساعدی و صمد بهرنگی و...در زمان خود در قهوه خانه حضور می یافتند و به بحث و گفتگو پرداخته و در صدد انتقال مفاهیم فرهنگی بودند.

هم چنین انتظار می رود قهوه خانه ها محل تبادل افکاراجتماعی، اقتصادی ومحل نقد و مناظره بوده و صرفاً به محلي براي نوشيدن چاي تبدیل نشود.هم چنین بهتر است در چنین جاهایی، تاریخ شفاهی و نقل سینه به سینه رنگ خود را نبازد و جوانان و نوجوانان به جای الگو پذیری از قهرمانان و شخصیت های خارجی به قهرمانان ایرانی و آذربایجانی اهمیت بدهند.